Kweek was de gangbare test

Bij ‘de kweek’ wordt haar/schilfer-materiaal op speciale voedingsbodems gebracht die vervolgens gedurende minimaal 10 dagen worden bebroed. Dagelijks wordt gekeken of de typische groei van huidschimmels kan worden waargenomen. Dit kan een dierenarts zelf doen mbv daartoe aangeschafte voedingsbodems, of het monster kan worden opgestuurd naar een extern laboratorium. 

Kennis is voorwaarde

Welke methode ook wordt gekozen, het is van belang beducht te zijn op foutieve uitkomsten. Het is daarom essentieel dat bij dierenartsenpraktijken die het kweken zelf uitvoeren een protocol aanwezig is waarin de werkwijze en de verantwoordelijkheden staan aangegeven. Wordt het onderzoek uitbesteed dan is de laboratoriumkeuze belangrijk, want zelfs daar is expertise niet altijd voorhanden.

Betrouwbaarheid van het resultaat is essentieel

Een betrouwbaar resultaat is van groot belang, enerzijds omdat huid-schimmelinfecties bij dieren besmettelijk zijn (ook voor mensen) en anderzijds omdat de behandeling van zo’n infectie belastend is voor het dier en veel energie en tijd vraagt van de eigenaar. En uiteraard moet een behandeling met antimycotica goed gefundeerd zijn. In situaties waar veel dieren bij elkaar zijn, zoals bv catteries en asiels, vormt een ‘schimmeluitbraak’ een regelrechte ramp voor mens en dier.

Betrouwbare diagnostiek begint met goed monster

De betrouwbaarheid van het onderzoeksresultaat hangt af van de kwaliteit van het monster en de kennis/kunde en ervaring van de dierenarts of het externe laboratorium. Een kwalitatief goed monster is representatief voor de patient/huidafwijking en bevat voldoende haar-en huidmateriaal,vooral schilfers.

 Niettemin dient men zich te realiseren dat een testresultaat altijd op basis van een monster -niet het gehele dier- tot stand komt en dat monsters van de huid uitermate variabel en nooit homogeen zijn, in tegenstelling tot bv een bloedmonster.Bovendien is het monster altijd een moment-opname; de condities op de verdachte plek zijn zeer variabel. Daarom moet bij de monsterneming stevig op de verdachte plek worden geborsteld.

Gevoeligheid en specificiteit

Bij diagnostisch onderzoek wordt de betrouwbaarheid van het test-resultaat bepaald door 2 elementen: de gevoeligheid -hoe betrouwbaar is een negatief resultaat- en de specificiteit -hoe betrouwbaar is een positief resultaat-. Een gespecialiseerd laboratorium heeft meer kennis en kunde  dan een praktiserend dierenarts of een algemeen laboratorium. Bij ‘de kweek’ wordt de ‘gevoeligheid’ sterk beïnvloed door de mate waarin het monstermateriaal in contact is gebracht met het kweekmedium. Vooral haren zijn wat dat betreft moeilijk te hanteren/manipuleren. De ‘specificiteit’ hangt af van de expertise van de uitvoerende. De meest gebruikte kweekmedia geven weliswaar een ‘kleuromslag’ bij groei van huidschimmels, maar dit is niet 100% specifiek waardoor er soms nader microscopisch onderzoek nodig is. Dit laatste blijft in de praktijk nogal eens achterwege omdat de benodigde  kennis ontbreekt. Kortom, ‘de kweek’ kent onzekerheden.

Kweek kost veel tijd

Behalve deze onzekerheden is er nog een ander problematisch aspect bij ‘de kweek’: de traagheid. Huidschimmels groeien -en rijpen- nu eenmaal langzaam en daarom kan het soms wel 3 weken duren voordat een negatief resultaat beschikbaar is. Een betrekkelijk betrouwbare positieve uitslag laat al gauw minimaal 7 dagen op zich wachten, maar vaak duurt het langer. Tot de uitslag beschikbaar is, bestaat er dus onzekerheid  (met alle consequenties). Dit is frustrerend voor alle betrokkenen.

De nieuwe test van VdQd  

 VdQd heeft een test ontwikkeld die bovengenoemde ‘onzekerheden’ uit de wereld helpt. Het monster is ge-optimaliseerd m.b.v. een speciaal borsteltje, de gevoeligheid en specificiteit zijn maximaal dankzij een unieke lysis- en extractie-methode van het gehele monster gevolgd door een analyse op DNA-niveau met behulp van een zgn real-time PCR. De test is specifiek voor alle voorkomende veterinaire huidschimmels en maakt onderscheid tussen de beide families. En, het uitvoeren van de test kost slechts een paar uur!

Maximale betrouwbaarheid

Uit een uitgebreid validatie-onderzoek (>200 praktijkmonsters) en onze voortdurende kwaliteitsborging (mbv kweek) is gebleken dat de VdQd-test even gevoelig is als de kweek uitgevoerd door een expert, terwijl de specificiteit 100% is. Hieruit volgt dat de betrouwbaarheid van deze nieuwe test voor zowel het negatieve als het positieve resultaat maximaal is. 

NB:  1. Dit geldt ook voor monsters in het kader van behandelingscontrole. In feite is deze test hiervoor zelfs beter geschikt, want in de kweek willen ‘behandelde schimmels’ veelal minder makkelijk groeien. Uit onze ervaring blijkt dat vals-positieve -‘dode schimmel’- resultaten niet voorkomen als de patiënten volgens protocol zijn gewassen.

NB:  2. Een huidmonster is nooit meer dan een momentopname van een betrekkelijk dynamisch proces. Denk hierbij bv aan het schoonlikken van de schimmelplek -kat heeft ‘schuurpapiertje’!. Daarom is het stevig borstelen bij de monstername belangrijk; het gaat vooral om huidschilfers en huidcellen.

VdQd heeft unieke expertise

VdQd beschikt over unieke expertise op het gebied van de veterinaire huidschimmeldiagnostiek en -behandeling en kan u desgevraagd adviseren (zie: ‘Over ons’ en ‘Vuistregels behandeling’ ).